تفاوت خشم و پرخاشگری

خشم یکی از اولین هیجاناتی است که هر فردی در اولین سال‌های زندگی خود تجربه می‌کند. چه در دوره نوزادی که هنوز کودک توان بیان خواسته‌ها و نیازهای خود را ندارد و چه زمانی که بچه همسایه اسباب‌بازی محبوب او را می‌گیرد، کودکان بارها و بارها عصبانیت و خشم را تجربه می‌کنند و این بخش طبیعی و جدانشدنی از زندگی هر انسانی است.

بعضی از والدین زمانی که با کودک خشمگین خود مواجه می‌شوند، تلاش می‌کنند تا احساس خشم را در او سرکوب کنند، نادیده بگیرند یا بد جلوه دهند. مثلاً وقتی کودکی از معلم خود خشمگین است؛ شاید برخی والدین، بدون در نظر گرفتن احساس کودک، در چنین شرایطی حق را به معلم بدهند و فرزندشان را به‌خاطر عصبانی بودن از معلمش سرزنش کنند. یا وقتی بچه فامیل عروسک او را به زور گرفته و عصبانی است، او را متهم به خسیس بودن و بداخلاق بودن می‌کنند و از اینکه عصبانی شده ابراز ناراحتی می‌کنند.
در چنین شرایطی که احساسات کودک مدام نادیده گرفته می‌شود و فرصت ابراز صحیح و مناسب خشم خود را ندارد، می‌تواند به‌تدریج زمینه‌ساز مشکلات بزرگ‌تری در کودک شود. محیطی که در آن احساسات و خواسته‌های کودک دائماً سرکوب می‌شود و مورد توجه قرار نمی‌گیرد، احساسی از شکست و سرخوردگی در کودک ایجاد می‌کند. این احساس شکست در بعضی از بچه‌ها به شکل وسواس، افسردگی، اضطراب از مطرح کردن خواسته‌ها و نظرات خود و در برخی دیگر به شکل عصبانیت بیشتر، رفتارهای پرخاشگرانه، لجبازی و مشکلات رفتاری دیگر نمود پیدا می‌کند.
با توجه به آن‌چه گفته شد، برای کنترل رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان، لازم است بپذیریم که کودکان نیز مثل هر انسان دیگری عصبانی می‌شوند و باید به آن‌ها کمک کنیم که احساسات خود را بشناسند و نحوه ابراز صحیح آن را بیاموزند.