ادراک دیداری چیست؟
ادراک دیداری کودکان : بینایی گسترده ترین سیستم حسی ماست و غالب ترین حس انسان در درک جهان خارج است. بینایی با داده های حسی دیگر و تجارب گذشته یکپارچه میشود تا فرد بتواند با محیط خود تطابق پیدا کند.ادراک دیداری کودکان وسیله درک و شناخت محرک بینایی است.
تأثیر ادراک بینایی از بدو تولد در شناخت جهان پیرامون توسط اطلاعاتی که از طریق چشم بدست می‌آیند، انکارناپذیر است. مهارت‌های درکی- بینایی شامل بازشناسی و تشخیص اشکال، اشیاء، رنگها و سایر مشخصات است. درک بینایی به فرد این امکان را می دهد تا قضاوت دقیق از اندازه، شکل و ارتباطات فضایی اشیاء داشته باشد. برای اینکه فرد بتواند فعالیت‌های روزمره زندگی خود را به خوبی انجام دهد، نیاز به پردازش اطلاعات بینایی دارد و در صورتی که درک بینایی در فردی دچار اشکال شود، عملکرد او در فعالیت‌های روزمره زندگی مثل غذا خوردن، لباس پوشیدن، رانندگی، تعاملات اجتماعی، اشتغال، خواندن، نوشتن و غیره دچار اشکال میشود.
ادراک از طریق دیدار شامل موارد ذیل می باشند:
- تمییز دیداری
- روابط دیداری – فضایی
- حافظه دیداری
- حافظه متوالی
- پایداری شکل
- شکل از زمینه
- کمال بینایی
نقش آن در خواندن، نوشتن، ریاضیات و علوم :
ادراک از طریق دیدن نقش مهمی در امر یادگیری و پیشرفت تحصیلی ایفا میکند .به طوری که ضعف در آن موجب افت تحصیل و انگیزه کودک در یادگیری میباشد.یکی از موارد ادراک دیداری تمییز دیداری میباشد که در زیر نقش آن در امر یادگیری ذکر شده است.
نقش تمیز دیداری در ریاضیات:
ضعف کودک در تمیز دیداری منجر به درک نادرست از اعداد میباشد.یعنی کودک اغلب به جای استفاده از عدد۶از عدد۹ استفاده میکند.اعداد دو رقمی نیز برای کودکان با مشکل در زمینه تمیز دیداری چالش ایجاد می کنند.
وقتی کودک با یک عدد دو رقمی (یا سه یا چهار رقمی) مواجه می شود، نه تنها باید اعداد را به درستی تشخیص دهد بلکه باید ترتیب آن را از چپ به راست به درستی پردازش نماید. برای مثال ۱۸ و ۸۱ مقادیر بسیار متفاوتی را ارائه می کند و ۷:۰۵ و ۵:۰۷ نیز زمانهای متفاوتی از روز را نشان می دهند در ضمن شباهت دیداری بین عدد ۱۰، ۱۰۰ و ۱۰۰۰ نیز مورد توجه است. در واقع نوعی اختلال ریاضی
نقش تمیز دیداری در خواندن و نوشتن:
کودکان برای خواندن و نوشتن کلمات باید توانایی و مهارت تمیز بین کلمات و حروف مختلف را داشته باشند. برای مثال در انگلیسی اگر کودک قادر به تشخیص حرف b از p نباشد، کلمه bat را pat خواهد خواند ودر فارسی کلمه روز را زور میخواند ناگزیر این مساله به دلیل چالش ناشی از عدم درک معنای جمله منجر به ناامیدی و عدم اعتماد به نفس کودک خواهد شد.
نقش تمیز دیداری در مطالعات و علوم اجتماعی:
مهارت در تمیز دیداری همچنین نقش مهمی را در تسهیل تعاملات اجتماعی مطلوب ایفا می نماید. کودکان باید به منظور تعامل آسان با دیگران قادر به تفسیر و درک پیچیدگی های خاص در حالات چهره و زبان بدن باشند.
در نظر بگیرید که یادآوری اسامی چهار همکلاسی دختر با پای بلند، موهای بلند قهوه ای و چشمان سبز برای یک کودک تا چه حد دشوار است. شناختن و به خاطر سپردن تفاوتهای فیزیکی هر یک از همکلاسی ها در کنار شناسایی و به یاد داشتن جزییات ساختار و روال کلاس این امکان را برای کودک فراهم می نماید تا فضای مدرسه جدید را به گونه ای مطلوب هدایت کند.
حافظه دیداری:
حافظه دیداری در به یاد آوردن شکل صحیح کلمات کودک را یاری میکند.برای مثال کودک با حافظه دیداری ضعیف برای نوشتن کلمه (سطل )نمیتواند تشخیص دهد که کلمه با ( ت ) نوشته میشود یا با ( ط ) و یا کلمه (حوله) را با (ه) بنویسد و یا با (ح)
روابط دیداری – فضایی:
مهارت دیداری – فضایی یکی از ابعاد ادراک از طریق دیدار است و به مجموعه ای از فرایندهای مغزی گفته میشود که باعث تجزیه و تحلیل و درک فضای اطراف می شود. با این توانایی درک شکل اشیا ، درک دو بعدی و سه بعدی ، فاصله اشیا ، عمق و جا به جایی در فضا امکان پذیر می شود.همچنین این فرایند اجازه کشیدن نقاشی ، ساختن اشیا و غیره را به فرد میدهد.برای مثال می توان با چنین توانایی تکه های شکسته یک گلدان را به هم چسبانید.مهارت های دیداری – فضایی بالاترین سطح پردازش دیداری در مغز است.و ضعف در آن میتواند یکی از علت های ناتوانی یادگیری در فردباشد.
این خرده مهارت به ادراک وضع اشیاء در فضا و مکان مربوط می شود . این قسمت از کار کرد دیدن متضمن ادراک جابجایی یک جسم یا سمبل( تصاویر، حروف ، اعداد ) و رابطه آن با اشیاء دور و اطراف است . .منظور از روابط دیداری- فضایی توانایی ادراک وضع و بازیافت ،ذخیره اشیا در فضا و مکان وتشخیص وارونگی یا چرخش اشیااست و این توانایی فرد را در تشخیص یک شکل از چهار شکل راهنمایی میکند.و در فعالیت های تحصیلی و آموزشگاهی،مهارت در ادراک ارتباطات فضایی، سازمان دهی دیداری بر روی کاغذ و دنبال کردن جهت ها را تحت تاثیر قرار میدهد.
مشکلات ضعف در روابط دیداری – فضایی:
کودک با ضعف در این مورددر انجام فعالیت های روزمره مثل: لباس پوشیدن، غذا خوردن، ارتباطات، انجام فعالیت های تحصیلی و آموزشگاهی، سازمان دهی بر روی کاغذ و دنبال کردن جهت ها دچار اشکال است.
پایداری شکل:
پایداری شکل به معنی آن است که اگر شکل یک مسیله تغییر کرد مابتوانیم مسیله را حل کنیم.برای مثال کودک میداند ۲+۲=۴ میشود .و هنگامی که در مسیله ایی میخواند علی دوسیب دارد رضا هم دوسیب دیگر به اوداد حالا علی روی هم چند سیب دارد؟ بتواند پاسخ سوال را با جمع کردن مشخص کند.وبداند این همان دو به اضافه دو است. کودک با ضعف در پایداری شکل در درک مسئله دچار اشکال است.
حافظه متوالی:
پاسخ خودبخودی در مقابل یادآوری های خاص می باشد . مثلا گفتن روزهای هفته ، عمل شمارش تربیتی اعداد ،حفظیات ،یادآوری شماره تلفن و آدرس ، نظم و تربیت عناصر. ضعف در حافظه متوالی منجر به ضعف در حفظیات در کودک میشود و میتواند ترس کودک از امتحانات شفاهی و کتبی را افزایش دهد
شکل از زمینه:
این توانایی یک شکل بطوری که بتوان آن شکل را از دیگر اشکالی که در یک زمینه مشترک قرار گرفته و یا مخفی شده اند تشخیص داد. مثلا فرد بتواند از کمد لباس یک لباس خاص را پیدا کند و یا یک وسیله را از اتاق بیابد. پیدا کردن جواب از روی متن هم یکی دیگر از ابعاد شکل از زمینه میباشد.
کمال دیداری:
توانایی تشخیص ذهنی اشکال تکمیل نشده و کامل کردن آنها در ذهن بطوری که با شکل کامل آنها تطابق داشته باشد. این توانمندی در بازی ها مخصوصا پازل کاربرد دارد. این مهارت در لباس پوشیدن، غذا خوردن، فعالیت های آرایشی و بهداشتی و نیز در بازشناسی اعداد و حروف در خواندن و ریاضیات استفاده میشود.
شما میتوانید در بزرگترین مرکز مشاوره شرق تهران با بهترین امکانات خدمات روانشناسی خود را با انتخاب نو و با کیفیتی مناسب دریافت نمایید.همکاران ما در این مرکز روانشناسی پاسخگوی تمامی نیاز های شما دوستان هستند.
