«اوتیسم یک داستان غم‌انگیز نیست؛ نادیده گرفتن آن غم‌انگیز است!»

اختلال اوتیسم که در سال‌های اخیر بیش از گذشته به آن پرداخته شده است، طیفی از اختلالات رشدی است که باعث بروز مشکلاتی در زمینه روابط اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی فرد می‌شود.

افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در برقراری ارتباط با دیگران، زبان و مهارت‌های گفتاری، هماهنگی‌های حسی-حرکتی و هم‌چنین برخی مهارت‌های رفتاری دیگر ضعف دارند که نیاز آن‌ها به تشخیص و درمان به‌موقع را بیشتر می‌کند.
با وجود بررسی‌های زیادی که تا امروز در حوزه اوتیسم انجام گرفته است، هنوز درمان قطعی و یا داروی مشخصی برای این اختلال شناسایی نشده و بیشتر اقداماتی که برای کودکان مبتلا صورت می‌گیرد، اقدامات مربوط به توانبخشی است.

به عبارت دیگر، هدف ما در مواجهه با کودکان مبتلا به اوتیسم این است که به بهبود مهارت‌های شناختی، حسی-حرکتی و رفتاری آن‌ها کمک کنیم تا بتوانند در جامعه، سازگاری و عملکرد مناسبی داشته باشند.

توانبخشی کودکان مبتلا به اوتیسم، شامل اقدامات و بخش‌های متفاوتی است که به رشد همه‌جانبه مهارت‌های این کودکان و کاهش علائم آن‌ها کمک می‌کند. از جمله:
• گفتار درمانی: اغلب کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم، در گفتار خود دچار ضعف‌هایی هستند. دوره‌های گفتار درمانی می‌تواند به آن‌ها در بهبود توانایی صحبت کردن، درک بهتر کلام دیگران و داشتن یک مکالمه سالم با اطرافیان کمک کند.

• کاردرمانی: از نشانه‌های رایج دیگر در بین مبتلایان به اوتیسم، عدم یکپارچگی حسی-حرکتی است. به عبارت دیگر، این افراد ممکن است در انجام برخی فعالیت‌های بدنی، حرکات ظریف، حفظ تعادل و … دشواری‌هایی داشته باشند. هم‌چنین این کودکان ممکن است نسبت به محرک‌های حسی (مثل صداها، نور، بوها و …) بیش از حد یا کمتر از حد معمول واکنش نشان دهند. متخصص کاردرمانی می‌تواند به اصلاح این ناهماهنگی‌ها در کودکان کمک کند.

• رفتاردرمانی: یکی دیگر از اقدامات درمانی موثر برای کودکان مبتلا به اوتیسم، استفاده از فنون رفتاردرمانی است که می‌تواند به کاهش رفتارهای ناصحیح و مخرب، یا رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای که در برخی از این افراد دیده می‌شود، منجر شود و رفتارهای مطلوب را جایگزین آن‌ها کند.

• بازی‌درمانی: فضای اتاق بازی و بازی‌درمانی نیز یکی از بهترین موقعیت‌ها برای بهبود مهارت‌های حسی-حرکتی و آرامش کودکان این طیف است. بازی‌درمانی می‌تواند به‌صورت فردی و یا گروهی اجرا شود که در هر دو روش، کودک این فرصت را خواهد داشت که مهارت‌های زندگی و ارتباطی را تمرین کند و در بازی‌های گروهی، فرصت یک تعامل سالم با همسالان خود را خواهد داشت که در برقراری روابط اجتماعی سالم قدم بسیار موثری برای آن‌ها به شمار می‌آید.

• آموزش مهارت‌های زندگی و ارتباط موثر: بخشی از آموزش‌ها و فرآیند توانبخشی به کودکان مبتلا به طیف اوتیسم، به کمک روانشناسان و مربیان اوتیسم صورت می‌گیرد که از طریق روش‌های علمی و آموزشی معتبر، به آموزش مهارت‌های پایه‌ای که برای ورود به اجتماع و رسیدن به استقلال نسبی در فعالیت‌ها و زندگی روزمره، می‌پردازند.

نکته بسیار مهم: باید توجه داشت که اختلال اوتیسم می‌تواند جنبه‌های مهمی از زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد و به همین دلیل تشخیص و درمان زودهنگام آن یک اصل اساسی است. با شروع به موقع اقدامات درمانی کودکان ما فرصت خواهند داشت که زندگی و کودکی خود را در شرایط بهتری تجربه کنند و در آینده توانایی کافی برای حضور در جامعه را داشته باشند.